زایمان طبیعی وسزارین

بظر به اینکه میزان زایمان سزارین در کشورهای توسعه یافته مانند کشور ما به طور مداوم در حال افزایش است، که
یکی از نگرانی های جامعه به ویژه در زمینه زنان و زایمان می باشد. متاسفانه ترس زایمان ، باعث افزایش پذیرش
زایمان سزارین شده است. بعلاوه این باور عمومی که زایمان سزارین می تواند دارای خطرات کمتری باشد، یکی از
علل مهم انتخاب زایمان به روش سزارین توسط زنان عنوان گردیده است.
طبق تحقیقات مژگان شریف زاده و همکارانش در سال 1388مشخص شد کم خونی شدید با نوع زایمان ارتباط دارد
به طوری که در زنان با زایمان سزارین ،کم خونی شدید بیشتر بود . همچنین بین نوع زایمان و درد ناحیه برش داده
شده ، رضایت از نوع زایمان (پس از 10روز) ، مدت بستری ، هزینه بستری ارتباط وجود دارد به طوری که موارد ذکر
شده در زایمان سزارین بیشتر است.
زایمان طبیعی بهترین روش زایمانی است که خداوند متعال بدن زنان را مطابق باآن برنامه ریزی نموده است . زایمان
طبیعی در مقایسه با سزارین( بدون دلیل پزشکی) با بهترین پیامدهای بارداری همراه است همچنین به دلیل مزایای
سلامتی، اقتصادی و اجتماعی و کاهش آمار سزارین یکی از اهداف کشور های پیشرفته است. تحقیقات فاطمه باقری و
همکارانش در سال 1392مشخص کرد که در گروه زایمان سزارین، دفعات دفع مدفوع، مدت بستری مادر، نمره
آپگار(نمره مشخص کننده میزان سلامتی جسمی نوزاد حین تولد )، التهاب پستان و سایر مشکلات پستانی بیشتر
بود، درحالیکه شیردهی زودهنگام بعد از زایمان، مدت زمان زایمان، وضعیت مناسب شیردهی و میزان خروج شیر در
گروه زایمان طبیعی، بیشتر بوده که نتایج این مطالعه نشان داد که زایمان طبیعی در مقایسه با سزارین پیامدهای
مطلوبتری از لحاظ مشکلات پستانی، وضعیت شیردهی، مدت زمان زایمان، مدت بستری مادر فراهم میکند.
امروزه سزارین به عنوان یک عمل جراحی عادی انجام می شود و علاوه بر این که بسیاری از امکانات, تجهیزات و
تختهای بیمارستانی و افراد مجرب در ارتباط با این عمل درگیر می شوند, میزان مرگ و میر و عوارض زایمانی در
مادرانی که تحت عمل سزارین قرار می گیرند به طور چشم گیری بیش از مادرانی است که زایمان طبیعی دارند. شایع
ترین علل سزارین به ترتیب, سزارین قبلی ، عدم تطابق سر با لگن و . . . بود. شیوع سزارین در شهرستان شهرضا
نسبت به آمار قابل قبول بین المللی بیشتر است. با در نظر گرفتن این مسئله که شایع ترین علت آن, سزارین قبلی
بوده و بسیاری از محققین افزایش وضع حمل واژینال پس از عمل سزارین را بی خطر می دانند, می توان این امید را
داشت که با آموزش همگانی در جهت ترویج انجام زایمان طبیعی بعد از سزارین این شیوع بالا در این شهرستان و به
طور کلی در سطح کشور, کاهش یابد.البته باید توجه داشت که برای این نوع زایمان که تحت عنوان (VBACزایمان
طبیعی بعداززایمان سزارین) مطرح است شرایط مادر و جنین باید توسط افراد متبحر مورد بررس قرار گیرد.
مکانیسم انجام زایمان یک فرایند خودبخودی و بدون نیاز به مداخله می باشد. به جز در مواردی که جان مادر یا نوزاد
در خطر باشد, که در این صورت با انجام عمل جراحی سزارین به نجات جان مادر یا نوزاد کمک می شود.
دوره بعد از زایمان با تغییرات مهمی در کیفیت زندگی زنان همراه می باشد. این تغییرات می تواند بر سلامت مادر و
کودک موثر باشد .طبق تحقیقات فیروزه اسدزاده و همکارانش در سال 1393با توجه به نتایج این مطالعه حیطه های
جسمی و روانی کیفیت زندگی گروه زایمان طبیعی را بهتر از سزارین نشان داد، مشاوره ماما ها و مراقبین بهداشتی
برای انتخاب روش صحیح زایمان می تواند در کاهش سزارین انتخابی و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی زنان بعد از
زایمان موثر باشد.
درد زایمان یکی از دردهایی است که زنان در طی زندگی خود تجربه می کنند و ترس از موارد ناشناخته سبب شدت
درد می شود. از جمله عوامل انتخاب سزارین ترس از دردهای زایمانی است .طبق تحقیقات عصمت نوحی و همکارش
در سال 1388تصور از درد زایمان می تواند تمایل و ترجیح نوع زایمان مادران باردار را تحت تأثیر قرار دهد، به طوری
که افزایش تصورات منفی از درد زایمان طبیعی، تمایل به زایمان طبیعی را به طور معنی داری کاهش می دهد. آموزش
و آگاهی به مادران باردار می تواند ترس و اضطراب ناشی از تصورات غلط از درد زایمان طبیعی را بکاهد و آن ها را
تشویق به زایمان طبیعی کند. هم اکنون در شهرستان شهرضا این آموزش تحت عنوان کلاس های آمادگی برای
زایمان با محوریت بهبود تفکر و نگرش مادران باردارنسبت به زایمان طبیعی تشکیل می شود .در مرکز بهداشت
قائمیه این کلاس ها به طور رایگان به صورت حضوری و همچنین در گروه های مجازی برگزار می گردد .ومادران باردار
می توانند بادریافت برگه ارجاع ازمامای درمانگاه محل سکونت ،بصورت رایگان از کلاسهای آمادگی زایمان بهره مند
شوند.
افسردگی پس از زایمان از اختلالات خلقی دوران باروری زنان است که می تواند تاثیرات سوئی بر بهداشت روانی
خانواده و همچنین تکامل شناختی و روحی کودک داشته باشد؛ نتایج پژوهش ها نشان داده است که بین افسردگی
پس از زایمان و کیفیت روابط زناشویی و سلامت روان خانواده رابطه معنا داری وجود داشته است. همچنین افسردگی
پس از زایمان, درسزارین اورژانسی نسبت به زایمان طبیعی افزایش داشته است . ولی خانم های با زایمان سزارین به
علت استرس جراحی, احتمال ابتلای آن ها به افسردگی آشکار در آینده بیشتر است؛ لذا پیشنهاد می گردد که از
انجام سزارین های غیر ضروری خودداری شود و در موارد اجتناب ناپذیر سزارین نیز تمهیداتی برای کاهش افسردگی
پس از زایمان به کار برده شود.
تغذیه با شیر مادر یکی از فاکتورهای اصلی در سلامتی و بقا نوزادان است. با توجه به نوع زایمان مادر الگوی تغذیه با
شیر نوزادان ممکن است متفاوت باشد. طبق تحقیقات شهناز کریمی و همکارانش در سال 1388روش زایمان با رفتار
شیردهی ارتباط دارد و مادران سزارین شده در مقایسه با زایمان طبیعی نیاز به حمایت حرفه ای بیشتر و کمک در
شیردهی در روزهای اول بعد از تولد فرزند دارند.
گرد آورنده : اعظم جاوری(کارشناس مسئول سلامت مادران) زهرا کاظمپور (مامامراقب پایگاه زنده یاد حسینی